Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα ανακοίνωση με τίτλο «Πορεία προς το προσεχές πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο». Περιγράφει τις βασικές πολιτικές και δημοσιονομικές προκλήσεις που θα διαμορφώσουν τον σχεδιασμό του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) και θέτει τις βάσεις για προβληματισμό σχετικά με την προσαρμογή του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ στις εξελισσόμενες ανάγκες και προτεραιότητες. Παράλληλα, με την ανακοίνωση αυτή η Επιτροπή δρομολογεί πανευρωπαϊκή εκστρατεία με τη συμμετοχή διάφορων ενδιαφερόμενων φορέων, που περιλαμβάνουν τις κυβερνήσεις των κρατών μελών, τις περιφερειακές οντότητες και τους πολίτες.

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ στο επίκεντρο των προτεραιοτήτων της

Ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός στηρίζει τους πολίτες, τους γεωργούς, τους ερευνητές, τις επιχειρήσεις και τις περιφέρειες σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέραν αυτής. Έχει αποδειχθεί καθοριστικός για τη βελτίωση της ζωής των Ευρωπαίων. Μαζί με το NextGenerationEU, συνέβαλε στην αντιμετώπιση της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, διασώζοντας παράλληλα εκατομμύρια θέσεις εργασίας κατά τη διάρκεια των μέτρων εγκλεισμού και επενδύοντας στο καθαρό, ψηφιακό μας μέλλον. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ παρέσχε επίσης άνευ προηγουμένου στήριξη στην Ουκρανία και ενίσχυσε την ασφάλεια της Ευρώπης, έναντι του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας.

Ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός, που θα τεθεί σε ισχύ από το 2028, πρέπει να τετραγωνίσει τον κύκλο, καθώς οι προσδοκίες για ανάληψη δράσης από την ΕΕ αυξάνονται σταθερά. Η εισαγωγή νέων ίδιων πόρων είναι απαραίτητη για να ανταποκριθεί ο προϋπολογισμός της ΕΕ στις φιλοδοξίες μας, να εξασφαλίσει την αποπληρωμή των δανείων για το NextGenerationEU και, ταυτόχρονα, να παρέχει σταθερές εθνικές χρηματοδοτικές συνεισφορές από τα κράτη μέλη. Η υπάρχουσα κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Πρέπει να γίνουν κάποιες επιλογές. Η ΕΕ πρέπει να μεγιστοποιήσει τον αντίκτυπο που έχει κάθε ευρώ που δαπανά, εστιάζοντας στις προτεραιότητες και τους στόχους της, στους τομείς όπου η δράση της ΕΕ είναι πιο αναγκαία.

Οι νέες προκλήσεις και οι προσδοκίες για δράση της ΕΕ μάς υποχρεώνουν να επανεξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο προϋπολογισμός της ΕΕ ώστε να είναι κατάλληλος για το μέλλον. Ο στόχος για μια ελεύθερη, δημοκρατική, ισχυρή, ασφαλή, ευημερούσα και ανταγωνιστική Ευρώπη προϋποθέτει τη μεταρρύθμιση και την ενίσχυση του προϋπολογισμού της ΕΕ — να γίνει απλούστερος, πιο ευέλικτος, πιο στοχευμένος και πιο επιδραστικός.

Η νέα προσέγγιση για έναν σύγχρονο προϋπολογισμό της ΕΕ θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα σχέδιο για κάθε χώρα με βασικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, το οποίο θα καταρτίζεται και θα εφαρμόζεται σε συνεργασία με τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας θα πρέπει να εξασφαλίσει την επενδυτική ικανότητα για τη στήριξη στρατηγικών τομέων και κρίσιμων τεχνολογιών. Επίσης, η ανανεωμένη χρηματοδότηση της εξωτερικής δράσης θα πρέπει να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο, να είναι πιο στοχευμένη και πιο ευθυγραμμισμένη με τα στρατηγικά συμφέροντα, συμβάλλοντας έτσι σε μια νέα εξωτερική πολιτική. Ο προϋπολογισμός θα πρέπει επίσης να συνοδεύεται από πρόσθετες διασφαλίσεις για την προστασία του κράτους δικαίου. Επιπλέον, ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα πρέπει να μπορεί να βασίζεται σε εκσυγχρονισμένα έσοδα για τη εξασφάλιση επαρκούς και βιώσιμης χρηματοδότησης για τις κοινές μας προτεραιότητες.

Η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν δήλωσε τα εξής: «Ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός θα ενδυναμώσει το κοινό όραμα της Ένωσής μας για το μέλλον. Μετουσιώνει τις κοινές μας προτεραιότητες σε συγκεκριμένη δράση, που κάνει τη διαφορά για εκατομμύρια πολίτες, επιχειρήσεις, περιφέρειες και ερευνητές. Γι' αυτό καλούμε όλους τους Ευρωπαίους και τις Ευρωπαίες να εκφράσουν την άποψή τους μέσω των δημόσιων διαβουλεύσεων, της ομάδας πολιτών ή της πλατφόρμας συμμετοχής. Τους καλούμε να διαμορφώσουμε έναν σύγχρονο, φιλόδοξο και ενισχυμένο προϋπολογισμό. Οι προκλήσεις μας είναι ταυτόχρονα και κοινοί μας στόχοι. Μαζί, είμαστε πιο ισχυροί.»

Σχεδιάζουμε τον προϋπολογισμό μαζί

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ ωφελεί όλους τους Ευρωπαίους πολίτες και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις τους για το μέλλον του προϋπολογισμού της ΕΕ. Γι' αυτό τον λόγο, η Επιτροπή δρομολογεί σήμερα δημόσια διαβούλευση με την οποία καλεί τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους πολίτες να εκφράσουν τη γνώμη τους σχετικά με τον μελλοντικό προϋπολογισμό της ΕΕ και τις πολιτικές που θα πρέπει να υποστηρίζει. Οι διαβουλεύσεις θα διαρκέσουν τουλάχιστον 12 εβδομάδες. Η πρόσβαση σε αυτές είναι δυνατή μέσω των ακόλουθων συνδέσμων:

• Υλοποίηση της ενωσιακής χρηματοδότησης με τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες
• Ενωσιακή χρηματοδότηση για την ανταγωνιστικότητα
• Ενωσιακή χρηματοδότηση για την εξωτερική δράση
• Ενωσιακή χρηματοδότηση για τη διασυνοριακή εκπαίδευση, κατάρτιση και αλληλεγγύη, τη νεολαία, τα μέσα ενημέρωσης, τον πολιτισμό και τους δημιουργικούς τομείς, τις αξίες και την κοινωνία των πολιτών
• Ενωσιακή χρηματοδότηση για την πολιτική προστασία, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση κρίσεων
• Ενωσιακή χρηματοδότηση για την ενιαία αγορά και τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών
• Επιδόσεις του προϋπολογισμού της ΕΕ

Μια ομάδα πολιτών θα συγκεντρώσει 150 Ευρωπαίες και Ευρωπαίους για να συζητήσουν και να διατυπώσουν συγκεκριμένες συστάσεις για τον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ. Θα συνοδεύεται από μια διαδικτυακή πλατφόρμα που θα προσφέρει σε όλους τους πολίτες την ευκαιρία να συμμετάσχουν στη συζήτηση. Επιπλέον, ο επίτροπος Σεράφιν πραγματοποιεί γύρο της Ευρώπης όλο το 2025 για να πραγματοποιήσει εξατομικευμένες διαβουλεύσεις με τις αρχές των κρατών μελών, τους περιφερειακούς ενδιαφερόμενους φορείς και τους δικαιούχους του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τη συμμετοχή όλων των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ, καθώς και των εταίρων που εκτελούν τον προϋπολογισμό της ΕΕ, στη συζήτηση σχετικά με τον μελλοντικό προϋπολογισμό της ΕΕ.

Η Επιτροπή θα υποβάλει την επίσημη πρότασή της για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο τον Ιούλιο του 2025, με σκοπό την εξασφάλιση έγκαιρης συμφωνίας πριν από την εφαρμογή του τον Ιανουάριο του 2028.

Ιστορικό

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην υλοποίηση των προτεραιοτήτων της ΕΕ. Με τη συγκέντρωση πόρων, την υιοθέτηση κοινής στάσης και την παροχή στήριξης σε όλες τις χώρες της ΕΕ, τους πολίτες τους και πέραν αυτών, ο προϋπολογισμός της ΕΕ ενισχύει την οικονομία και τη γεωπολιτική θέση της Ευρώπης.

Η ΕΕ διαθέτει έναν ετήσιο δημοσιονομικό κύκλο και έναν μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό, γνωστό και ως πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο. Αυτός ο πολυετής σχεδιασμός εξασφαλίζει την προβλεψιμότητα των δαπανών της ΕΕ, ιδίως για πολυετή έργα και πολιτικές.

Σύμφωνα με το άρθρο 312 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο καλύπτει τουλάχιστον πενταετή περίοδο. Ο γενικός στόχος του είναι να εξασφαλίσει ότι οι δαπάνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξελίσσονται ομαλά και εντός των ορίων των ιδίων πόρων της. Βάσει πρότασης της Επιτροπής, το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο εγκρίνεται ομόφωνα από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ στο Συμβούλιο, μετά την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο καθορίζει τα μέγιστα ποσά που μπορεί να διαθέσει ο προϋπολογισμός της Ένωσης στους κύριους τομείς δραστηριοτήτων της. Τα ανώτατα αυτά ποσά καθορίζονται ανά κατηγορία δαπανών, καθεμία από τις οποίες αντιστοιχεί στις κύριες πολιτικές της Ένωσης.

Το τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο αφορά την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2021 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2027, με συνολικό ποσό δαπανών 1 211 δισ. ευρώ. Συνοδεύεται από το NextGenerationEU, ένα προσωρινό μέσο ανάκαμψης ύψους έως και 807 δισ. ευρώ που θεσπίστηκε ως απάντηση στην πανδημία του κορονοϊού, για να τονώσει την οικονομία της Ευρώπης και να καταστήσει τις κοινωνίες μας ισχυρότερες και ανθεκτικότερες.

Πηγή: greece.representation.ec.europa.eu

Photo by Drew Beamer on Unsplash